بعید میدانم زلزله 5.2 ریشتری زلزله اصلی بوده باشد/ برای پیش بینی زلزله راهکار وجود د

یک متخصص مسائل ژمورفولوژی در گفت و گو با «تابناک»؛




استاد دانشگاه تهران در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر اینکه زلزله">زلزله">زلزله شب گذشته بر روی یک گسل فرعی که در امتداد گسل اصلی قرار دارد رخ داد، تأکید کرد: بعید می دانم زلزله 5.2 ریشتری چهارشنبه شب زلزله اصلی بوده باشد و احتمال رخ دادن زلزله شدیدتر دور از انتظار نیست. به هر حال وجود آمادگی و هوشیاری در میان مردم و مسئولان و بهره گیری از تجربه زلزله پیش آمده اجتناب ناپذیر است.

کد خبر: ۷۵۷۲۹۳

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۳۹۶ - ۲۳:۵۸ 21 December 2017



رخ دادن زلزله در نقاط مختلف جغرافیایی ایران، مدتی است که یکی از موضوعات مهم کشور تبدیل شده و نگرانی های فراوانی را در میان مردم و مسئولان ایجاد کرده است. جدا از زلزله مهیب غرب استان کرمانشاه، شب گذشته این بار تهران لرزید تا جدی بودن چنین رخدادهایی بار دیگر برای مردم ایران اثبات شود. با اینحال پاسخ به چرایی وقوع زلزله های فراوان در ایران و راهکارهای علمی پیش بینی زلزله از جمله موضوعات مهمی است که هنوز تو ضیحات دقیقی در مورد در کشور وجود ندارد.
به گزارش «تابناک»، زلزله شب گذشته تهران که با شدت 5.2 ریشتر رخداد و برای چند ساعت، مردم استان های تهران، البرز و قم را در نگرانی و اضطراب فرو برد، خوشبختانه بدون خسارت مالی و جانی جدی تمام شد و هم اکنون آرامشی نسبی بر این استان ها و به ویژه کلانشهر تهران حکم فرماست، اما این آرامش آیا می تواند دائمی باشد و یا نگرانی در مورد تکرار زلزله وجود دارد؟
دکتر ابراهیم مقیمی، متخصص مسائل ژئومورفولوژی و استاد دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در رابطه با چرایی رخ دادن زلزله متعدد در ایران در ماه های اخیر گفت: او از تغییر رفتار گسل‌های زاگرس از زلزله‌های کم مقیاس به سمت زلزله‌های بزرگ مقیاس خبرداد و گفت: زلزله کرمانشاه که در ۳ استان احساس شد هشدار جدی برای تهران خواهد بود و بر اساس شواهد موجود باید در انتظار زلزله‌هایی باشیم که کل ایران را بلرزاند.
به گفته مقیمی اینکه شدت زمین لرزه یکشنبه شب گذشته تا تهران به ویژه شمال شرق تهران نیز احساس شده است هشدار جدی‌تری برای تهران می‌تواند باشد و به نظر من به جای اینکه رفتار این زلزله در سرپل ذهاب جستجو کنیم که چه تغییراتی را ایجاد کرده است، باید به دنبال پیامدهای بزرگ شدن لرزه‌های زاگرس در تهران که در شرق زاگرس واقع شده، باشیم.
موضوع اصلی در رابطه زلزله های اخیر ایران تغییر رفتار گسل های شرق زاگرس از زلزله های کم مقیاس به سمت زلزله های بزرگ مقیاس است که هشداری جدی برای ساکنین فلات مرکزی کشور و به ویژه کلانشهر تهران خواهد بود. بر اساس این اصل باید منتظر زلزله های بیشتری نیز در آینده باشیم که آمادگی مردم و مسئولان را برای کاهش خسارت ها طلب می کند.
مقیمی ادامه داد: در شرق رشته کوه زاگرس گسل های فراوانی وجود دارد که تا کنون با زلزله های کوک مقیاس خسارت و نگرانی چندانی را برای شهروندان ایجاد نکرده بود، اما مدتی است که رفتارهای این گسل ها تغییر کرده است. برای مثال در مورد زلزله دیشب تهران که کانون زلزله منطقه ملارد بود، انتظار این بود که توزیع شدت زلزله به سمت مناطقی مثل تهران و ورامین باشد، اما اینگونه نشد و توزیع شدت به سمت قم و اراک پیش آمد که البته باعث شد خسارت چندانی در کلانشهر تهران نداشته باشیم، اما به هر حال تغییر رفتار گسل های شرق زاگرس را اثبات کرد.
رئیس دانشکده جغرافیا در مورد احتمال ارتباط این زلزله با با پدیده هایی مثل هارپ و یا کاهش آب در سفره های زیر زمینی گفت: ارتباط زلزله های ایران به مسئله هارپ یک بحث غیر واقعی و غیر علمی است و نمی تواند صحت داشته باشد. اما در مورد ارتباط این زلزله ها با کاهش آب در سفرهای زیرزمینی باید بگوییم بین این دو پدیده یک ارتباط دوسویه وجود دارد. هم زلزله می تواند بر حجم و سطح آب های زیر زمینی تأثیر گذار باشد و این سفره ها می توانند در جهت دهی به مسیر توزیع شدت زلزله موثر باشند و شاید یکی از دلایل جهت گیری شدت زلزله دیشب به سمت قم و اراک همین مسئله باشد.
این متخصص مسائل ژئومورفولوژی در رابطه با امکان پیش بینی زلزله و مدیریت آن اضافه کرد: بحث پیش بینی زلزله را باید در سه دوره زمانی بلند مدت، میان مدت و لحظه ای یا کوتاه مدت بررسی کرد. در شرایط کنونی و با توجه به پهنه بندی جغرافیایی گسل های اصلی و فرعی کشور و نیز مطالعات زمین شناختی موضوع ساماندهی ساخت و ساز و مقاوم سازی بناهای عمرانی باید در دستور کار قرار بگیرد که در این زمینه هیچ مشکلی از بابت پیش بینی وجود ندارد و صرفاً به توجه مسئولان نیاز است.
مقیمی ادامه داد: در مورد پیش بینی های میان مدت نیاز به روش های ترکیبی است، اما آنچه دغدغه اصلی مردم و سئوال شماست، مسئله پیش بینی لحظه ای است که در مورد آن چند راهکار علمی وجود دارد که البته هم در مورد آنها اجماع نظر علمی وجود ندارد و هم در کشور ایران زیاد به آنها توجه نمی شود.
این استاد دانشگاه در مورد روش های پیش بینی لحظه ای زلزله تصریح کرد: مطالعه گاز رادون نشان داده است زمانی که زلزله در یک منطقه رخ می دهد تغییراتی در گاز رادون و مقداری که از زمین ساطع می شود کم و زیاد می شود و میزان این گاز در آب های زیر سطحی افزایش می یابد. در جهان دانشمندان مطالعاتی در مورد نقش افزایش این گاز در آب بر زلزله شده است و به نتایج مطلوبی نیز رسیده اند، اما این موضوع در ایران مورد غفلت قرار گرفته است.
یکی دیگر از راه ها، سنجش دمای سطحی و زیر سطحی است که هنگام زلزله به ویژه منابع آب زیر سطحی با افزایش دما رو به رو می شوند و این موضوع نیز می تواند در پیش بینی زلزله موثر باشد.
جدا از دوموردی که گفته شد، بحث رفتار حیوانات و نیز فرکانس هایی که می توان به زمین داد و انعکاس آن را بررسی کرد، راهکارهای دیگری است که نیاز است به صورت جدی مورد مطالعه و سرمایه گذاری قرار بگیرند.
استاد دانشگاه تهران در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر اینکه زلزله شب گذشته بر روی یک گسل فرعی که در امتداد گسل اصلی قرار دارد رخ داد، تأکید کرد: بعید می دانم زلزله 5.2 ریشتری چهارشنبه شب زلزله اصلی بوده باشد و احتمال رخ دادن زلزله شدیدتر دور از انتظار نیست. به هر حال وجود آمادگی و هوشیاری در میان مردم و مسئولان و بهره گیری از تجربه زلزله پیش آمده اجتناب ناپذیر است.