بنچاق هورامان از آثار به زبان پارتی

ساخت وبلاگ
پیش از جنگ جهانی اول یکی از مریدان شیخ علاءالدین نقشبندی، به نام صوفی عبدالله در روستای بیاره از روستاهای اورامان به شیخ اطلاع می دهد که بر تخته سنگی بر فراز قله‌ی "کۆساڵان" در اورامان، نقش مردی را دیده است که تیری به دست دارد. به فرمان شیخ، صوفی یاد شده مأمور می گردد که پیرامون تخته سنگ مذکور تحقیق کند. سپس صوفی به همراه تنی چند از مریدان شیخ به قله‌ی کوه می روند. جهت تیری که در دست مرد، منقوش بر سنگ است، آنها را به سوی غاری در آن حوالی رهنمون می سازد. مریدان شیخ پس از کاوش در غار، خمره‌ای گلین و پر از ارزن پیدا می کنند و در میان ارزنها سه قباله‌ی نوشته شده بر پوست آهو که دو تای آنها به زبان یونانی با ترجمه به پهلوی اشکانی و سومی به زبان آرامی بوده‌ کشف می گردد. این اسناد نزد شیخ علاء الدین نگهداری می شوند.

در اوایل قرن بیستم، هنگامی که دکتر سعید خان کردستانی چشم پزشک و اهل سنندج، برای معالجه‌ی چشم عباسقلی خان[هەواس قڵیخان] به مریوان عزیمت می کند، اسناد یاد شده در اختیار دکتر سعید خان قرار می گیرند. قباله های مذکور در سال١٩١٣بەوسیلەی دکتر سعیدخان و توسط پروفسور ادوارد براون به دست دکتر میس متخصص زبان یونانی و پرفسور کاولی متخصص زبان آرامی می رسد، قباله های سه گانه‌ی اورامان هم اکنون در موزه‌ی لندن نگهداری می شوند.

این آثار به جای مانده به خط پارتی (پهلوی اشکانی) متشکل از سه سند معامله است. این سه سند معامله مربوط به فروش دو تاکستان و یک زمین دیگر که بر روی پوست آهو نوشته شده، در غاری در اورامان در استان کردستان پیدا شده و اکنون در موزه بریتانیا نگاهداری می‌شود. دو سند از این سه سند، به خط و زبان یونانی است. هر دو تاریخ سلوکی دارد که یکی معادل ۸۸/۸۷ پیش از میلاد و دیگری معادل ۲۱/۲۲ پیش از میلاد است. در پشت یکی از آنها چند کلمه‌ای به زبان پارتی نوشته شده که خلاصه متن یونانی است و احتمالاً تاریخ نگارش آن نسبت به متن یونانی جدیدتر است. سند سوم فقط به خط و زبان پارتی است و تاریخ اشکانی دارد که برابر سده اول میلادی (احتمالاً ۵۲ یا ۵۳ م) است. خط پارتی این متن به خط سفالینه‌های نسا شباهت دارد.

نام دو نفر طرف معامله در این اسناد «پاتَسپَک، پسر تیرِن» و «آویل، پسر بشنین» نگاشته شده است. نوشته‌های بنچاق توسط ‌الیس مینز باستان‌شناس و فیلولوژیست بریتانیایی از زبان‌های باستانی ترجمه و در «ژورنال مطالعات هلنی (یونانی)» منتشر شد.

متن نوشته پارتی و ترجمه بر گرفته از سایت http://parthiansources.com

1 ŠNT IIIC YRH’ ’rwtt MZBNW ptspk BRY tyryn
2 ZY MN bwdy KRM’ ’smk MH ’bykškn PLG y’t
3 W ZBNW ’wyl BRY bšnyn KZY ’HY KL’ ZWZN XXX/XXX IIIII
4 MH MN bwmhwt[y] ’(py)h(w)z hmy ’KLW QDMTH
5 ŠHDYN tyrk BRY ’pyn (m..g) BRY ršnw ’rštt
6 B(RY) ’bny grypnhy B(RY) mtrpry synk BRY m’tbwg
7 [ ] (.) KRM’ ’smkn KRM’ ZBNt ’wyl MN
8 ptspk (K)L’ ZWZN XXX/XXX IIIII


متن لفظی پارتی:
1-سنیت یره 300 روتات مزبنو پتسپک بری تیرن
2- زی من بودی کرم سماک مه بیک سکن پلگ یت
3- و وزبونو آویل بری بشنین کزی هی کل زوزن 65
4- مه من بوو مهوت پی همی کلوو قدمته
5-شیدین تیرک بری آپن و .... بری رشن
6- آرشتات بری بنی گارپن بری میترپری سنک بری متبگ
7-..... کرم سماک زبنت آویل من
8- پتسپک کل زوزن 65

ترجمه به فارسی:
1-در سال 300 در ماه آرواتات پاتسپک پسر تیرن
2-کسی که نیمی از تاکستان اسماک را که شخم زده شده فروخته است.
3-و آویل پسر بشنین آن را به عنوان برادر(شریک) به 65(واحد پول)خریداری کرد.
4- که از طرف مالک وکالت گرفته بود او همچنین قبلا سوگند خورده بود.
5-شاهدان تیراک پسر آپن و .... پسر رشن
6- آرشتات پسر آبان گارپانا پسر میهرفری سناک پسر ماتباگ
7-..... تاکستان.... آویل تاکستان اسماکان را خریداری کرد.
8- از پاتسپک به قیمت کل 65 (واحد پول)

سیمور ایرانی...
ما را در سایت سیمور ایرانی دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : محمد وحدت simor بازدید : 119 تاريخ : شنبه 3 تير 1396 ساعت: 12:51