مرگ در تنهایی برای مردی که جهان را از جنگ هسته ای نجات داد

سرانجام افسر روسی که در جریان جنگ سرد و در بحرانی‌ترین شرایط ممکن، به‌ قدری خونسرد بود که توانست دنیا را از درگیر شدن در یک جنگ هسته‌ای ـ که عاقبت آن بر هیچ‌ کس مشخص نبود ـ نجات دهد، در 77 سالگی درگذشت.

به گزارش «تابناک»؛ در 26 سپتامبر 1983 «استانیسلاو پتروف» در یکی از ستادهای فرماندهی سری خارج از مسکو مشغول خدمت بود که یکی از رادارها اعلام کرد، پنج موشک قاره‌پیما با کلاهک هسته‌ای از سوی ایالات‌متحده به سمت شوروی شلیک شده است.

پروتکل‌های نظامی شوروی و ارتش سرخ بیان می‌کرد، در چنین شرایطی، فارغ از هرگونه مسأله دیگر، این کشور باید دست به حمله متقابل و تلافی‌جویا بزند؛ اما پتروف که در آن سال یک افسر 44 ساله بود، به ‌جای گزارش دادن این موضوع به مقامات بالا ـ که قطعاً در زنجیره فرماندهی منجر به دستور حمله متقابل می‌شد ـ به غریزه خود تکیه کرد و این اطلاعات به ‌دست ‌آمده از رادار را اطلاعات اشتباه فرض کرد.


وی در مصاحبه‌ای که در سال 2013 با بخش روسی خبرگزاری بی‌بی‌سی داشت، بیان کرده بود: آژیر خطر رادار زوزه می‌کشید، اما من چندثانیه‌ای سر جای خودم نشستم و به صفحه بزرگ و قرمز رادار که روی آن نوشته ‌شده بود «شلیک» خیره مانده بودم. همه کاری که باید انجام می‌دادم این بود که گوشی تلفن را بردارم و با خط مستقیم این موضوع را به افسر مافوق و مستقیم خود گزارش دهم.

اما به‌جای راه انداختن جنگ جهانی سوم ـ آن‌ هم در نوع هسته‌ای ـ پتروف این هشدار رادار را نقص فنی در نظر گرفت، ولی به گفته خودش، حتی در همان زمان هم مطمئن نبود که کار درست را انجام می‌دهد یا نه!

وی در مصاحبه خود گفت: 23 دقیقه بعد متوجه شدم که هیچ اتفاقی نیفتاده است. اگر حمله واقعی در کار بود، حتماً من از آن خبردار می‌شدم. وقتی دیدم که اتفاقی نیفتاده است، نفس راحتی کشیدم.

بعداً مشخص شد که هشدار اشتباه رادار ناشی از تابش پرتوهای خورشید از بالای ابرها بوده که به ‌اشتباه به‌ عنوان شلیک موشک‌های قاره‌پیما از سوی رادار تفسیر شده بود. پتروف در سال 2010 به اشپیگل آلمان گفته بود: ما از کامپیوترها باهوش‌تریم، به‌هرحال این ماییم که آن‌ها را ساخته‌ایم.

این اتفاق هنگامی رخ داد که دو قطب بزرگ جنگ سرد یعنی ایالات‌متحده و شوروی در اوج رقابت و زورآزمایی قرار داشتند و تنها سه هفته قبل از آن شوروی اقدام به انهدام یک جت مسافربری کره‌ای کرده بود که منجر به مرگ 269 مسافر آن شد. رونالد ریگان شوروی را «امپراتوری شیطانی» خطاب کرده و مقامات ارشد شوروی به این نتیجه رسیده بودند که ایالات‌متحده درصدد انجام یک حمله غافلگیرانه هسته‌ای علیه شوروی است.

بااین‌حال پتروف هیچ‌گاه از سوی مقامات نظامی و دولتی شوروی به خاطر نجات جهان از یک جنگ هسته‌ای بزرگ تمجید و تشویق نشد، بلکه همان شب واقعه به خاطر ممانعت از گزارش اتفاق رخ‌داده، توبیخ شد.

داستان این اتفاق و شجاعت پتروف تا سال 1998 ناگفته و ناشناخته مانده بود و بعد از آن بود که «یوری وتینتسف» یکی از فرماندهان بازنشسته دفاع موشکی روسیه خاطرات خود را منتشر کرد. بعد از آن پتروف شهرت جهانی یافت.

در سال 2006 در مقر سازمان ملل پتروف به ‌عنوان مردی که یک جنگ هسته‌ای را دفع کرد، مفتخر به تمجید و تقدیر از سوی انجمن شهروندان جهانی شد. در سال 2013 نیز وی مفتخر به دریافت جایزه صلح Dresden شد. وی همچنین سوژه یک فیلم مستند با عنوان «مردی که دنیا را نجات داد» شد.
نکته جالب ماجرا در این است که پتروف مدت‌ها قبل در نوزدهم ماه می در خانه خود در سکوت و بدون اطلاع هیچ‌ کس از دنیا رفته است. درواقع کمتر از ده روز پیش، زمانی که یکی از دوستان پتروف برای تبریک تولد وی به او تلفن می‌کند، از پسر وی خبر مرگش را می‌شنود.

پتروف در نهم سپتامبر 1939 در شهر ولادیوستوک در روسیه متولد شده بود و در نوزدهم ماه می سال جاری در فریازینو، شهری نزدیک به مسکو در سکوت و تنهایی چشم از جهان فروبست در حالی ‌که چند ماه بعد از مرگ وی دنیا با این خبر روبه رو می‌شود. هنوز علت دقیق مرگ وی اعلام ‌نشده است.

مرگی در تنهایی، برای مردی که جهان را از جنگ هسته‌ای نجات داد - سایت خبری تحلیلی تابناك|اخبار ایران و جهان|TABNAK