نا آگاهی فتحعلی شاه قاجار از نظام بین الملل

ن
ناآگاهی فتحعلیشاه قاجار و دولتمردانش از نظام بین الملل و معادلات قدرت در عرصه سیاست خارجی حیرت انگیز بود، اوج این ناآگاهی در نامه وی به سفیرش در استانبول هویداست بویژه وقتی که از او می خواهد «در باب فرنگ» تحقیق کند:

«در باب فرانسه غوررسی (بررسی) خوبی بکن و ببین فرانسه هم یکی از ایلات فرنگ است یا گروهی و ملکی دیگر است؟ بناپارت نام، کافری که خود را پادشاه فرانسه می داند، کیست و چه کاره است؟... درباب انگلستان تحقیق جداگانه و علی حده بکن و ببین از چه قماش مردم و از چه قبیل قوم اند؟ اینکه می گویند در جزیره ای ساکن اند، ییلاق و قشلاق ندارند و قوت قالبشان ماهی است راست است یا نه؟ اگر راست باشد چطور ممکن است یکی در جزیره بنشیند و هندوستان را فتح کند؟... همچنین صرف مساعی و اقدام بنما و بفهم در میان انگلستان و لندن چه نسبت است؟ آیا لندن جزئی از انگلستان است یا انگلستان جزئی از لندن؟... (در آخر) ببین که احسن طریق برای هدایت فرنگیان گمراه به شاهراه اسلام و بازداشتن ایشان از اکل میته (خوردن مردار) و لحم خنزیر (گوشت خوک) کدام است؟»

قابل پیش بینی است فردی که تا این حد از بدیهی ترین تحولات و اصول نظام بین الملل ناآگاه باشد خود را «قبله عالم» و «قطب امکان» تصور نماید و ملتی را نیز در پی جهالت خویش به ورطه نابودی کشاند.